¹فاطمه میرزااسماعیلی ؛ ²محمد صدیق مرتضوی؛ ³علی‌رضا دهقان بنادکی؛ ⁴فرشته سراجی

¹علوم و تحقیقات تهران

²عضور هیات علمی، موسسه علوم شیلاتی کشور ، رئیس موسسه اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی

³دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس

⁴پژوهشکده اکولوژی خلیج‌فارس و دریای عمان

مطالعات نشان می‌دهد که در طی دهه گذشته کشند قرمز در سواحل بندرعباس رو به افزایش است. با توجه به اینکه کشند قرمز متغیر زمانی و مکانی است و بررسی آن در تمام پهنه مشکل و صرف هزینه‌های زیادی است و آگاهی از چگونگی تغییرات مکانی کشند قرمز به‌منظور مدیریت و کنترل اثرات آن ضروری است، استفاده از روش‌های مختلف زمین‌آمار که به تولید سطح پیوسته آنالیز نقاط نمونه‌برداری شده می‌پردازد (1)، کمک زیادی به مدیران می‌کند. مطالعه‌های زیادی در مورد روش‌های دورن یابی در مدیریت کشند قرمز انجام‌شده است. ارزیابی روش‌های مختلف درون‌یابی کشند قرمز در سواحل فلوریدا نشان داد که مدل وزن دهی معکوس فاصله (IDW) نسبت به روش‌های دیگر ارجحیت دارد (2). پهنه‌بندی کشند قرمز در طی دو دهه در کویت نشان داد ماه می تا اکتبر بیشترین کشند قرمز رخ‌داده است (3) و مطالعه‌ای در چین، سواحل شرقی بر اساس تعداد دفعات کشند قرمز با روش کرنال به چهار دسته تقسیم شدند (4). هدف از این تحقیق انتخاب بهترین روش مدل‌سازی تغییرات مکانی کشند قرمز در طی سال‌های 95- 1387 بر اساس کمترین خطا و بالاترین همبستگی مکانی داده‌ها با روش‌های کریجینگ و IDW و تکنیک‌های اعتبار سنجی در محیط GIS است. با مراجعه به پژوهشکده اکولوژی خلیج‌فارس و دریای عمان و مطالعه اسناد اطلاعات مربوط به کشند قرمز در سواحل بندرعباس در طی 9 سال موردبررسی قرار گرفت. معیارهای میانگین خطای مطلق (MAE)، ریشه دوم میانگین مربعات خطا (RMSE) و RMSS برای ارزیابی کار آیی روش‌های مختلف درون‌یابی و انتخاب بهترین روش به کار گرفته شد. نتایج صحت سنجی 21 مدل درون‌یابی نشان می‌دهد روش کریجینگ مدل شاخص احتمالی با RMSS=0/933, MAE=0/461 و RMSE=0/0003 بیشترین دقت در مدل‌سازی مکانی کشند قرمز را دارد. نتایج به‌دست‌آمده از نقشه 1 نشان داد سواحل بندرعباس به‌ویژه از بندر باهنر تا روبروی فرودگاه بندرعباس، در پهنه ی زیاد 80 تا 130 بار تکرار و خیلی زیاد بیش از 130 بار تکرار بروز کشند قرمز و مابین بندرعباس و جزیره ی هرمز در پهنه ی با تکرار متوسط 80-40 بار بروز کشند قرمز قرار دارند. در کل می‌توان نتیجه گرفت که تمرکز بیش‌ازحد کشند قرمز در سواحل بندرعباس، طی دوره آماری موردمطالعه، نمایانگر تأثیر فاضلاب‌های شهری و صنعتی در بروز کشند قرمز است. مدیریت فاضلاب‌ها و پساب‌های شهری و صنعتی در منطقه از بروز کشند قرمز و اثرات زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی آن خواهد کاست.

کشند قرمز؛ درون‌یابی؛ تغییرات مکانی؛ اعتبار سنجی