- |
-
بررسی تاثیر تغییر اقلیم بر نیاز آبی گیاه مرجع جهت توسعه پایدار کشاورزی
نویسندگان
1پردیس ابوریحان دانشگاه تهران
2مدیر کل هواشناسی استان هرمزگان
چکیده
اقلیم به عنوان متوسط شرایط آب و هوایی در منطقه‌ای خاص و معین توصیف می‌شود و تغییر اقلیم عبارتست از تغییر معنادار در متوسط داده‌های هواشناسی (مانند دما، بارندگی و تابش) در دوره زمانی معین. تغییر در منابع آب و مصرف آب در کشاورزی از پیامدهای مهم این پدیده خواهد بود. برآورد نیاز آبی از مهمترین مراحل طراحی یک سیستم آبیاری است، که مهمترین بخش آن برآورد تبخیر و تعرق گیاه مرجع با استفاده از روش‌های مختلف می‌باشد. فاکتورهای اصلی که بر نیاز آبی یا تبخیر و تعرق مؤثرند وابسته به چند پارامتر اقلیمی نظیر دمای هوا، بارش هستند. هرگونه تغییر در این پارامترها، بر اثر تغییر اقلیم، بر این پارامترها هم اثرگذار است و در برنامه‌ریزی-های کلان مدیریتی در کشور ضروری است. در این تحقیق اثر پدیده تغییر اقلیم بر تبخیر و تعرق پتانسیل در دوره 2020-2050 میلادی برای 3 ایستگاه سینوپتیک کشور، بندرعباس، کرمان و زاهدان، مورد بررسی قرار گرفته است. به این صورت که با استفاده از داده‌های هواشناسی دوره پایه 1975-2005 تبخیر و تعرق گیاه مرجع چمن توسط روش هارگریوز-سامانی محاسبه شد. پس از آن پارامترهای هواشناسی دما، بارش با استفاده ازمدل های AOGCM تحت سناریوهای انتشار گازهای گلخانه‌ای (RCP2.6 و RCP8.5)، در مدل LARS-WG برای سال‌های 2020-2050 برآورد شد. مجدداً با استفاده از روش هارگریوز-سامانی، تبخیر و تعرق گیاه مرجع برای دوره 2015-2030 تخمین زده شد. نتایج نشان داد که مدل در تولید داده های مصنوعی دمای سه ایستگاه در دوره پایه نسبتا خوب عمل کرده است ولی در مورد بارش نتوانسته است با سطح اطمینان بالایی عمل نماید. دمای بیشینه در مقیاس سالانه در هر سه ایستگاه در دوره آتی افزایش خواهد داشت، که بیشترین افزایش در ایستگاه کرمان و برای سناریو های RCP2.6 و RCP8.5 به ترتیب 2/1 و 35/1 درجه سلسیوس می باشد. دمای کمینه نیز در هر سه ایستگاه روند افزایشی دارد و بیشترین افزایش در ایستگاه بندرعباس به میزان 6/2 و 5/1 درجه سلسیوس برای سناریو های RCP2.6 و RCP8.5 به ترتیب می باشد. در نهایت این روند افزایشی در تبخیر تعرق گیاه مرجع نیز مشاهده می گردد. طی 30 سال آینده بیشترین افزایش تبخیر تعرق مربوط به ایستگاه کرمان و کمترین آن مربوط به ایستگاه زاهدان می باشد.
کلیدواژه ها