علی رضا راستگو ؛ ¹تورج ولی نسب؛ ²محمدرضا میرزایی؛ ³علی رضا صوفی مقدم

¹موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور (سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی)، صندوق پستی: 6116-14155، تهران، ایران

²معاونت پژوهشی

³مرکز تحقیقات شیلاتی آب های دور، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور (سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی)، چابهار، ایران

با پیشرفت تکنولوژی، فعالیت‌های صیادی و بهره برداری انسان از قسمت‌های مختلف دریاها در مقیاس جهانی در حال افزایش می‌‌باشد (Morato et al., 2006). بنابراین شناخت ساختار و روابط متقابل جوامع در زیستگاه‌ها به ویژه بین شکارچیان میانه شبکه غذایی مانند سپر ماهیان حائز اهمیت می‌‌باشد (Rastgoo and Navarro, 2017). این گروه از آبزیان به دلیل اثرات مستقیم و غیر مستقیم صیادی کاهش یافته اند (Nicholas and Robyn, 2010). در کنار نقش اصلی این گروه از شکارچیان در اکوسیستم، این سوال پیش می‌آید که چگونه تعداد زیادی از شکارچیان در میانه زنجیره غذایی با یکدیگر همزیستی دارند؟ از نظر تئوری می‌توان بیان کرد که در مکانی که چندین گونه مشابه زیست می‌کنند، منابع باید در طول برخی از محور‌های اکولوژیک (معمولأ مکان، زمان و یا غذا) درون اکوسیستم تقسیم بندی شده باشد. بنابراین رقابت بین گونه‌ها به حداقل می‌رسد و در نتیجه موجب همزیستی گونه‌ها می‌شود (O’Shea et al., 2013). متاسفانه وضعیت و نقش اکولوژیک و مکانیسم‌های همزیستی در بسیاری از این گونه‌ها در اکوسیستم‌ خلیج فارس به خوبی مشخص نشده است. اطلاعات پیرامون اکولوژی تغذیه و روابط غذایی سفره ماهیان در این اکوسیستم محدود می‌‌باشد. برای مثال، Rastgoo و همکاران (2018) اختلاف در رژیم غذایی و سطح پائین رقابت غذایی بین سه گونه از سفره ماهیان از خانواده Dasyatidae را در دریای عمان و تنگه هرمز گزارش کردند. در مطالعه حاضر روابط غذایی بین هشت گونه از سفره ماهیان همزیست شامل Aetobatus flagellum، Glaucostegus granulatus، Gymnura poecilura، Brevitrygon walga، Maculabatis randalli، Pastinachus sephen، Rhinoptera javanica و Rhynchobatus laevis در خلیج فارس (محدوده استان هرمزگان) با استفاده از ایزوتوپ های پایدار بررسی شد. در مجموع، 59 نمونه در فصل پاییز 1395 از ترکیب صید ضمنی لنج های صید میگو که از تور ترال بستر روب با چشمه تور 20 میلی متر در قسمت ساک استفاده می کنند جمع آوری گردید. این مطالعه همچنان در حال انجام می باشد و بر اساس آنالیز صورت گرفته اختلاف معنی داری بین رژیم غذایی گونه های مورد مطالعه وجود دارد. نتایج بدست آمده نشان دهنده مجزا بودن منابع غذایی برای هر گونه می‌‌باشد که می‌‌تواند با ریخت شناسی و عادات رفتاری و تغذیه ای هر گونه در ارتباط باشد. نتایج این مطالعه می تواند اطلاعات مهمی پیرامون در خصوص مدیریت شیلاتی و فعالیت های حفاظتی برای این گونه ها را فراهم کند (Barría et al., 2015).

ماهیان غضروفی؛ سپر ماهیان؛ رقابت غذایی؛ ایزوتوپ های پایدار؛ خلیج فارس